ทฤษฎีน้ำดีไล่น้ำเสียเป็นอีกทฤษฎีหนึ่งที่ใช้เพื่อการทำให้น้ำเสียกลายมาเป็นน้ำซึ่งสามารถใช้ประโยชน์ได้อีกครั้ง เป็นทฤษฎีที่คนไทยอาจฟังดูคุ้นเคยกันเป็นอย่างดีเนื่องจากว่าเป็นแนวทฤษฎีอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เป็นหลักการบำบัดน้ำเสียด้วยการทำให้เกิดความเจือจางเป็นการใช้หลักจากธรรมชาติตามแรงโน้มถ่วงของโลกนั่นเอง เป็นทฤษฎีที่มีความน่าสนใจอย่างมาก
ว่าด้วยเรื่องของแนวคิดทฤษฎีน้ำดีไล่น้ำเสีย
การเลือกใช้น้ำอย่างมีคุณภาพดีมาช่วยบรรเทาเหล่าบรรดาน้ำเสียหรือจากแนวทฤษฎีเรียกกันว่า น้ำดีไล่น้ำเสีย ประกอบไปด้วย การใช้น้ำอย่างมีคุณภาพดีช่วยในการผลักด้นน้ำเน่าเสียให้ออกไป ส่งผลให้น้ำเน่าเสียมีสภาพเจือจางมากยิ่งขึ้นด้วย ขั้นตอนพื้นฐานก็คือรับน้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยาหรือบริเวณแหล่งน้ำจากภายนอกส่งไปตามลำคลองหรือแหล่งน้ำต่างๆ อาทิคลองบางเขน คลองแสนแสบ คลองบางซื่อ คลองบางลำพู คลองเทเวศร์ เป็นต้น กระแสน้ำดังกล่าวจะไหลแผ่กระจายเพื่อให้ขยายออกไปตามคลองต่างๆ มีการเชื่อมต่อกับแม่น้ำเจ้าพระยาอีกด้านหนึ่ง พอมีการกำหนดวงรอบเกี่ยวกับการไหลของน้ำไปตามพื้นที่คลองต่างๆ ตั้งแต่บริเวณปากคลองน้ำได้ไหลเข้ามาจนถึงพื้นที่ปลายคลองเพื่อให้น้ำไหลออกไปได้อย่างเหมาะสม โดยน้ำยังคงไหลเวียนไปตามลำคลองได้ตลอด จากน้ำเหล่านี้ย่อมสร้างความเจือจางให้กับน้ำเน่าเสียพร้อมทั้งนำพาสิ่งสกปรกต่างๆ เป็นวิธีการจะช่วยบรรเทาปัญหาในเรื่องของน้ำเสียในบริเวณคลองต่างๆ ในช่วงหน้าร้อนได้เป็นอย่างดี ซึ่งจากแนวพระราชดำริในเรื่อง น้ำดีไล่น้ำเสีย คือ
- ให้ทำการเปิดประตูอาคารควบคุมการรับน้ำจากบริเวณแม่น้ำเจ้าพระยาในเวลาน้ำขึ้น พร้อมกับมีการระบายออกสู่แม่น้ำเจ้าพระยาในช่วงน้ำลง จะทำให้น้ำบริเวณลำคลองต่างๆ มีโอกาสไหล่จนเกิดการถ่ายเทมากขึ้นกว่าเดิม เกิดการหมุนเวียนของน้ำเกิดสภาพเน่าเสียจนกลายเป็นน้ำที่มีคุณภาพดีมากขึ้น
- บริเวณคลองเปรมประชากรช่วงล่างเป็นคลองช่วงหนึ่งสามารถรับน้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยาเพื่อไปบำบัดน้ำเสียได้โดยให้กระจายไปตามคลองต่างๆ ของกรุงเทพฯ จึงเห็นควรมีการขุดลอกคลองพร้อมมีการกำจัดวัชพืชเพื่อช่วยให้เป็นคลองสายหลักสำหรับการผันน้ำคุณภาพดีไปช่วยทำให้น้ำเสียเจือจางลง
การใช้งานทฤษฎีน้ำดีไล่น้ำเสียถือเป็นแนวทางทฤษฎีที่จะช่วยให้น้ำเกิดความใสสะอาดขึ้นได้จากธรรมชาติโดยไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องมือหรือวัสดุอื่นๆ เข้าไปช่วยเหลือมากมายนัก